Gàu, tình trạng khá phổ biến hiện nay khi hơn một nửa dân số thế giới mắc phải. Gàu không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe chúng ta nhưng nó gây ra cảm giác khó chịu, ngứa và mất thẩm mỹ đối với những người mắc phải. Trong bài viết này, cùng tìm hiểu nguyên nhân của nó và cách ngăn gàu quay trở lại hiệu quả.
Gàu là gì?
Gàu là kết quả của quá trình các tế bào da chết quá mức trên da đầu, các tế bào chết này dính với nhau tạo thành các mảng hoặc vảy màu trắng. Thông thường, một tế bào có tuổi thọ khoảng 1 tháng, sau đó chết đi và bong tróc, các tế bào này sẽ được thay thế bằng các tế bào mới. Tuy nhiên do một số nguyên nhân khiến quá trình chết này tăng quá nhanh hoặc khó bong tróc tạo thành các vảy dính trên da đầu bạn.
Những rắc rối khó chịu khi bạn bị gàu
Gàu thường gây ra những rắc rối trong cuộc sống sinh hoạt của chúng ta với các biểu hiện ngứa ngáy, khó chịu, ngại giao tiếp,…
Ngứa ngáy khó chịu
Bất cứ khi nào bạn thấy ai đó gãi đầu, điều đó chỉ có nghĩa là 2 trường hợp xảy ra. Họ đang suy nghĩ hoặc đơn giản là đang bị gàu, và hầu hết sẽ nằm vào trường hợp thứ hai. Gàu gây ra cảm giác ngứa ngáy làm mất tập trung trong công việc và các hoạt động hàng ngày.
Vảy bám trên da đầu
Các tế bào da chết tích tụ thành từng mảng tạo thành vảy màu trắng dính trên da đầu, tóc, vai áo. Những vảy gàu trên vai áo dễ bị người khác thấy khi bạn mang áo tối màu, gây ra cảm giác xấu hổ và tự ti. Khiến bạn phải thường xuyên phủi vảy gàu khỏi áo, sau lưng cũng là một phiền toái lớn, ảnh hưởng đến tự tin, giao tiếp và các hoạt động thường ngày.
Mẩn đỏ
Việc gãi da đầu quá nhiều bị ngứa có thể gây kích ứng, mẩn đỏ và làm tổn thương da đầu. Điều này làm tăng nguy cơ dẫn đến viêm nhiễm và làm tình trạng gàu trở nên trầm trọng hơn.
Nguyên nhân gây ra gàu
Một trong những yếu tố góp phần lớn nhất hình thành các mảng gàu trên da đầu bạn là sự phát triển quá mức của loài nấm có tên Malassezia.
Da đầu chúng ta chứa một hệ sinh vật phong phú, bao gồm một số loài như Staphylococcus spp., Propionibacterium spp., và Malassezia spp.. Trong điều kiện bình thường những loại nấm và vi khuẩn này “chung sống hòa thuận” với nhau. Tuy nhiên do những yếu tố tác động khác nhau như stress, hormone, hóa chất,… dẫn đến sự mất cân bằng quần thể vi sinh vật trên da đầu. Điều này làm cho số lượng nấm Malassezia tăng lên quá mức, gấp 1,5-2 lần bình thường.
Một trong những thực phẩm yêu thích của Malassezia là axit béo bão hòa có trong bã nhờn trên da đầu chúng ta. Do đó, da đầu nhờn cùng là điều kiện hoàn hảo để Malassezia sinh sôi phát triển. Loài nấm này ăn bã nhờn và tạo ra một loại axit có tên là axit oleic, axit này chính là nguyên nhân gây kích thích da đầu, ngứa, bong tróc và hình thành gàu.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ bạn sẽ bị gàu nhiều hơn
Ai trong chúng ta cũng có thể bị gàu, tuy nhiên một số các yếu tố dưới đây sẽ là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của gàu.
Các yếu tố bên trong
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh được các yếu tố như gen, hormone, căng thẳng, suy giảm miễn dịch, dinh dưỡng… góp phần không nhỏ trong việc hình thành gàu.
Hầu như ai cũng có thể bị gàu. Tuy nhiên gàu thường bắt đầu ở dậy thì và tiếp tục kéo dài đến tuổi trung niên, giảm dần khi về già. Điều này là do lượng hormone tăng cao khi bước vào tuổi dậy thì, khiến dầu nhờn sản xuất nhiều hơn. Hoặc liên quan đến giới tính, nam giới thường có xu hướng bị gàu nhiều hơn nữ giới.
Dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe da đầu. Chế độ ăn uống không cân bằng, thiếu hụt các dưỡng chất thiết yếu làm da đầu trở nên khô, nhạy cảm và dễ bị kích ứng, tạo điều kiện cho gàu phát triển. Khi gặp stress quá nhiều, cơ thể cũng sẽ tiết ra các hormone như cortisol ảnh hưởng đến sức khỏe da đầu. Hoặc khi hệ miễn dịch của bạn bị suy yếu, cơ thể không thể chống lại vi khuẩn và nấm hiệu quả, dẫn đến sự phát triển quá mức của vi sinh vật và hình thành gàu.
Các yếu tố bên ngoài
Thói quen vệ sinh hàng ngày ít gội đầu hoặc gội chưa sạch có thể làm cho da đầu bít tắc, tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn và nấm phát triển, gây ra gàu. Ngoài ra, việc thường xuyên sử dụng các sản phẩm như keo xịt, tạo kiểu tóc và thuốc nhuộm, thuốc tẩy cũng có thể làm cho da trở nên nhạy cảm và dễ bị kích ứng, góp phần vào sự phát triển của gàu.
Ô nhiễm từ khói bụi và hóa chất môi trường xung quanh chúng ta, có thể gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe của da đầu và góp phần vào sự xuất hiện của gàu. Tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời cũng có thể làm tổn thương da đầu, khô da, làm tăng nguy cơ gàu. Thời tiết cũng ảnh hưởng tới sự phát triển của gàu, nhiều người nhận thấy rằng tình trạng gàu của họ trở nên tồi tệ hơn trong những tháng mùa đông do da đầu bị khô và dễ kích ứng hơn trong điều kiện thời tiết hanh khô.
Bí quyết giúp bạn giảm gàu hiệu quả
Có nhiều cách bạn có thể thực hiện hàng ngày để giảm gàu cũng như tránh những phiền phức mà gàu gây ra.
Lựa chọn dầu gội phù hợp
Có nhiều cách bạn có thể thực hiện hàng ngày để giảm gàu cũng như tránh những phiền phức mà gàu gây ra.
Lựa chọn dầu gội phù hợp
Mặc dù gàu không phải lúc nào cũng do vệ sinh kém, nhưng việc không gội đầu thường xuyên có thể làm cho da đầu trở nên nhờn và da dễ bị bong tróc. Nên gội đầu để làm sạch da đầu cũng như kiểm soát tình trạng gàu. Mọi người cũng có xu hướng sử dụng dầu gội ngăn gàu cho đến khi tình trạng gàu giảm thì chuyển sang sản phẩm khác không trị gàu.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều này sẽ giúp gàu tái phát trở lại. Chính vì vậy, hãy sử dụng thường xuyên loại dầu gội ngăn ngừa gàu để ngăn gàu tái phát.
Vậy nên lựa chọn dầu gội như thế nào cho phù hợp? Trên thị trường có rất nhiều loại sản phẩm, tuy nhiên bạn nên tìm một số loại dầu gội có chứa hoạt chất giảm gàu như piroctone olamine, pyrithione zinc, salicylic acid,… hoặc các chiết xuất từ thiên nhiên như chiết xuất chanh, chiết xuất trà xanh, chiết xuất hương nhu, chiết xuất sả, chiết xuất me rừng, chiết xuất sâm Việt Nam, tinh dầu tràm trà, tinh dầu bạc hà,… Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu sự các chiết xuất thiên nhiên không những giúp hỗ trợ giảm gàu hiệu quả mà còn an toàn, lành tính cho người sử dụng. Dầu gội dành cho tóc gàu và da dầu của visante (hyperlink) là một trong những loại dầu gội thiên nhiên hỗ trợ giảm gàu hiệu quả trên thị trường. Với sự kết hợp giữa chiết xuất sâm Việt Nam, tinh dầu tràm trà, chiết xuất chanh, chiết xuất trà xanh,… cùng hoạt chất piroctone olamine mang đến hiệu quả giảm gàu, giảm dầu nhờn rõ rệt, giúp bạn giảm ngứa, giảm bết tóc, cũng như không còn cảm giác e ngại “tuyết rụng mùa đông” trên đầu.
Chăm sóc tóc đúng cách
Bạn nên có xây dựng thói quen chăm sóc tóc và da đầu phù hợp. Đối với da đầu nhiều dầu nhờn có thể gội đầu với dầu gội 1-2 lần/ngày), đối với da đầu khô có thể gội 2-3 lần/tuần. Khi gội, thực hiện động tác xoa bóp nhẹ nhàng để vảy gàu bong tróc, dễ dàng trôi theo nước ra khỏi đầu, tránh dùng móng tay cào mạnh trên da đầu vì điều này có thể làm tổn thương da và kích thích sản xuất dầu nhờn. Lưu ý rằng khi sử dụng dầu xả, chỉ cần xả phần sợi tóc, tránh để dầu xả dính lên da đầu để tránh bít tắc lỗ chân lông và tăng nguy cơ gàu.
Ngoài ra, mỗi tuần bạn có thể sử dụng tẩy tế bào chết da đầu để giúp loại bỏ tế bào chết và bã nhờn tích tụ trên da đầu. Bạn có thể tham khảo sản phẩm Tẩy tế bào chết da đầu thảo dược visante (hyperlink) chứa các chiết xuất tự nhiên như chiết xuất chanh, chiết xuất sâm Việt Nam, enzyme và tinh dầu tràm trà giúp loại bỏ hiệu quả vảy gàu và tế bào chết, đồng thời làm sạch sâu và giúp da đầu khỏe mạnh. Điều này không chỉ giúp giảm gàu mà còn giữ cho da đầu của bạn luôn sạch sẽ và thoải mái.
Giảm căng thẳng
Để giảm căng thẳng, bạn có thể thiền, yoga, tập thể dục đều đặn, dành thời gian nghỉ ngơi và giải trí cho bản thân. Việc giảm căng thẳng không chỉ tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn giúp da đầu ở trạng thái tốt nhất, hạn chế gàu.
Chế độ ăn uống tốt
Nên bổ sung đủ lượng nước hàng ngày để giữ cho da đầu luôn được cung cấp độ ẩm cần thiết. Các axit béo omega-3 từ các loại thực phẩm như cá hồi, hạt hạnh nhân và hạt lanh cũng được biết đến là có lợi cho sức khỏe của da đầu. Một chế độ ăn uống dinh dưỡng sẽ giúp giảm nguy cơ gàu và giữ cho da đầu và tóc luôn khỏe mạnh.
Tài liệu tham khảo:
[1].https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dandruff/symptoms-causes/syc-20353850?p=1
[2].https://dalieu.vn/gau-da-dau-can-nguyen-va-phuong-phap-dieu-tri-d3147.html#:~:text=Khi%20b%E1%BB%8B%20g%C3%A0u%2C%20m%E1%BB%A9c%20%C4%91%E1%BB%99,trong%20vi%E1%BB%87c%20h%C3%ACnh%20th%C3%A0nh%20g%C3%A0u.
[3].Leyden JJ, McGinley KJ, Kligman AM. Role of Microorganisms in Dandruff. Arch Dermatol. 1976;112(3):333–338. doi:10.1001/archderm.1976.01630270013003
[4].Ranganathan S, Mukhopadhyay T. Dandruff: the most commercially exploited skin disease. Indian J Dermatol. 2010 Apr-Jun;55(2):130-4. doi: 10.4103/0019-5154.62734. PMID: 20606879; PMCID: PMC2887514.
[5]https://www.healthline.com/health/types-of-dandruff#prevention